انرژی زانوشیدن قهوه در دوران بارداری؛ بایدها و نبایدها
نوشیدن قهوه برای خیلی از افراد، نه یک تفریح که یک ضرورت و عادت روزانه‌ست. اما گاهی شرایطی پیش می‌آید که ممکن است نوشیدن قهوه را با شک و تردید همراه کند.
یکی از این موقعیت‌ها دوران بارداری است؛ برای خیلی‌ها این سوال پیش می‌آید که نوشیدن قهوه در دوران بارداری، چه عوارضی دارد و آیا مجاز است یا خیر؟
عمده بحث ما بر سر کافئین، ماده اصلی موجود در قهوه است. خوشبختانه منابع مهمی مانند سازمان جهانی بهداشت و دانشگاه متخصصان زنان و زایمان آمریکا، به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم بهتر متوجه شویم که چه میزان کافئین در روز برای زنان باردار مناسب است.
در این مقاله از وب سایت مروی استار، قصد داریم تا به طور علمی و کاملا مستند، بایدها و نباید‌های نوشیدن قهوه در دوران بارداری، خطرات مصرف بیش از اندازه، مقدار مجاز و مزایای آن را بررسی کنیم. پس تا پایان مقاله همراه ما بمانید.
آیا نوشیدن قهوه در زمان بارداری مجاز است؟
جواب کوتاه به این سوال «بله» است؛ ولی نباید خیلی زود قضاوت کرد. طبق مطالعات، مصرف متعادل قهوه در دوران بارداری، ممکن است اثرات مفیدی نیز داشته باشد، به ویژه برای زنانی که قبل از بارداری عادت به نوشیدن آن داشتند.
برخی از مزایای نوشیدن قهوه برای خانم‌های باردار از جمله موارد زیر است:
- افزایش هوشیاری: مقدار مناسبی از کافئین می‌تواند تمرکز و هوشیاری را بالا ببرد و احساس خستگی را کاهش دهد، مخصوصا در سه ماهه اول بارداری که اغلب زنان با خواب‌آلودگی و کسلی دست و پنجه نرم می‌کنند.
- بهبود خلق و خو: کافئین با تحریک انتقال‌دهنده‌های عصبی (نوروترانسمیترها) مانند دوپامین و سروتونین، به بهبود خلق و خو و احساس خوشی کمک می‌کند.
- تقویت سلول‌ها: وجود آنتی اکسیدان‌های موجود در قهوه مانند کلروژنیک اسید به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می‌کند. البته می‌توان همین ترکیبات را از میوه‌ها و سبزیجات به صورت ایمن‌تر دریافت کرد.
متخصصان تأکید دارند که قهوه نباید در دوران بارداری به عنوان منبع اصلی دریافت انرژی یا جایگزین وعده‌های غذایی مورد استفاده قرار گیرد.
خطرات و عوارض نوشیدن بیش از حد کافئین در بارداری
کافئین در دوران بارداری به راحتی از جفت عبور می‌کند و هم در بدن مادر و هم در بدن جنین، به مراتب آهسته‌تر، متابولیزه می‌شود. از آن جایی که کبد جنین هنوز رشد کامل پیدا نکرده، کافئین می‌تواند در مدت طولانی‌تری در جریان خون او باقی بماند و اثرات پنهانی ایجاد کند که تا مدت‌ها خودش را نشان دهد.
براساس پژوهش‌هیا عملی منتشرشده در ژورنال‌های تخصصی پزشکی، مصرف زیاد کافئين در بارداری عوارض زیر را به همراه دارد:
- افزایش خطر سقط و مرده‌زدایی: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد کافئین در دوران بارداری با افزایش خطر سقط جنین رابطه مستقیم دارد.
- وزن کم نوزاد هنگام تولد: براساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی، مصرف بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم کافئین در طول روز، به دلیل آسیب به روده‌ها و کبد جنین منجر به تولد نوزادان کم وزن و ضعیف می‌شود.
- زایمان زودرس و اختلال در رشد جنین: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دریافت کافئین ممکن است بر رشد سیستم عصبی و وزن جنین اثرات منفی بگذارد.
- عوارض برای مادر: بی‌خوابی، تپش قلب، افزایش فشار خون و کم آبی بدن (دهیدراتاسیون) از جمله عوارض شایع مصرف بالای کافئين هستند.
نوشیدن چندین فنجان قهوه غلیظ در طول روز، مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا ترکیب منابع متعدد کافئین، مانند چای، نوشابه، ماچا و برخی از داروها، بدون محسابه مقدار کلی، از جمله عادت‌های پرخطر برای خانم‌های باردار محسوب می‌شود.
میزان مجاز نوشیدن قهوه در دوران بارداری
مراجع اصلی مانند سازمان جهانی بهداشت و دانشگاه‌های مطرح جهانی، توصیه می‌کنند میزان کافئین مصرفی در دوران بارداری باید کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز باشد. برای اینکه بدانیم چقدر کافئين مصرف می‌کنیم باید بدانیم هر خوراکی‌ای چه مقدار کافئین در خود جای داده است. برای مثال باید بررسی دقیق میزان کافئین در کاپوچینو، کافی میکس و اسپرسو را انجام داد.
این مقدار از کافئین معادل است با موارد زیر:
- یک فنجان استاندارد (۳۵۰ میلی‌لیتر) قهوه دم‌کرده؛
- دو فنجان کوچک (۱۵۰ میلی‌لیتر) قهوه فوری؛
- دو یا سه فنجان چای سیاه و سبز.
در نظر داشته باشید که درباره میزان کافئین مصرفی داریم صحبت می‌کنیم، یعنی اگر یک شکلات تلخ با طعم قهوه به همراه یک لیوان چای نوشیدید، دیگر یک فنجان کوچک قهوه فوری مصرف نکنید؛ چرا که کافئین مورد نظر را از شکلات و چای دریافت کرده‌اید و نوشیدن قهوه در این زمان زیان‌بخش است.
اگر عادت به استفاده از ماگ داشتید بهتر است که برای نوشیدن قهوه در دوران بارداری، از فنجان‌های کوچک استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری از کم‌آبی بدن مصرف ۸ لیوان آب را فراموش نکنید.
کافئين موجود در خوراکی‌ها چقدر است؟
برای داشتن برنامه غذایی مناسب برای کنترل مصرف کافئین در دوران بارداری، باید بدانیم که هر خوراکی چه مقدار کافئين دارد.
موارد زیر کافئين موجود در برخی از خوراکی‌های پرطرفدار را نشان می‌دهد:
- قهوه دم‌کرده (۲۴۰ میلی‌لیتر): ۹۵ – ۱۲۰ میلی‌گرم؛
- اسپرسو سینگل (۳۰ میلی‌لیتر): ۶۰ – ۷۵ میلی‌گرم؛
- چای سیاه (۲۴۰ میلی‌لیتر): ۴۵ – ۶۰ میلی‌گرم؛
- کاپوچینو (۱۵۰ میلی‌لیتر): ۶۰ – ۷۵ میلی‌گرم؛
- شکلات تلخ (۳۰ گرم): ۲۰ – ۲۵ میلی‌گرم.
یعنی مصرف ۱۰۰ گرم شکلات تلخ می‌تواند به اندازه خوردن یک فنجان قهوه دم کرده کافئین داشته باشد.
جایگزین‌های سالم قهوه در دوران بارداری
اگر قصد دارید که مصرف قهوه را کاهش دهید یا آن را به طور کامل کنار بگذارید، گزینه‌های سالم و خوش‌طعم زیادی وجود دارند.
موارد زیر به برخی از این جایگزین‌ها اشاره دارد:
- دمنوش‌های گیاهی با کافئین پایین: گیاهانی مانند آویشن، بابونه، به‌لیمو و زنجبیل از جمله گیاهان فاقد کافئین هستند که می‌توان از آن‌ها به عنوان جایگزین قهوه استفاده کرد؛ البته این کار را نباید خودسر انجام داد و حتما باید درباره عوارض و تاثیرات این گیاهان با توجه به بدن خودتان، تحقیق کنید.
- قهوه‌های بدون کافئین (دی‌کف): قهوه‌های بدون کافئین (دی‌کف) عطر و طعم کاملا مشابه با قهوه‌های معمولی را دارد اما میزان کافئین آن‌ها کمتر از ۵ میلی‌گرم در هر فنجان است.
- آبمیوه‌های طبیعی: اگر به دنبال آرامش و انرژی هستید، بسیاری از آبمیوه‌های طبیعی نیز می‌توانند انرژی‌زا و آرامش‌بخش باشند.
- شیر طلایی: ترکیب شیر و زردچوبه، زنجبیل و دارچین یک نوشیدنی آرامش‌بخش و بدون کافئین است. اما قبل از مصرف حتما چک کنید که این خوراکی‌ها با مزاج شما سازگاری داشته باشد.
آخرین توصیه‌ها، بایدها و نباید‌های نوشیدن قهوه در دوران بارداری
تحقیقات سازمان جهانی بهداشت به همراه نظریات پزشکان تغذیه و متخصصان زنان و زایمان درباره نوشیدن قهوه در دوران بارداری شامل برخی بایدها و نبایدها می‌شود که در اینجا به تعدادی از آن اشاره می‌کنیم:
- باید مجموع کافئین مصرفی را در نظر داشت نه فقط میزان مصرف قهوه را؛
- باید کل مصرف کافئين را به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کرد؛
- باید از نوشیدنی‌های بدون کافئین یا دمنوش‌های گیاهی استفاده کنید؛
- باید با پزشک خود مدام مشورت کنید، مهم‌ترین باید همین است؛
- نباید قهوه را تنها منبع دریافت انرژی دانست؛
- نباید به توصیه‌های غیرعلمی و شخصی اتکا کنید، چرا که ساختار بدنی هر کس متفاوت است؛
- نباید ناشتا قهوه مصرف کنید، چرا که باعث ضعف و کم‌آبی در طول روز می‌شود.
بدن هر زن باردار متابولیسم خاص خود را دارد و میزان تحمل کافئین در افراد متفاوت است. بنابراین تصمیم نهایی درباره مصرف یا عدم مصرف قهوه باید تحت نظر پزشک متخصص زنان یا کارشناس تغذیه اتخاذ شود تا سلامت مادر و جنین حفظ گردد.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم تا از مراجع معتبر بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت، دانشگاه‌های پزشکی آمریکا و نظریات متعدد کارشناسان تغذیه و زنان و زایمان استفاده کنیم تا به یک جواب مشخص درباره این سوال برسیم که نوشیدن قهوه در دوران بارداری مجاز است یا خیر. به طور کلی می‌توانیم بگوییم که بله مجاز است اما بایدها و نباید‌های خودش را دارد. حقایق علمی می‌گویند که میزان مناسب مصرف کافئین در دوران بارداری حدود ۲۰۰ میلی‌گرم در روز است، که بهتر است آن را از منابع مختلف تهیه کرد و اتکای کامل به قهوه نباشد.
سوالات متداول:
- آیا نوشیدن قهوه در دوران بارداری ممنوع است؟
خیر، هیچ مدرک معتبری از سازمان جهانی بهداشت یا دانشگاه‌های علوم پزشکی دنیا وجود ندارد که نوشیدن قهوه در دوران بارداری را به طور کامل ممنوع کرده باشد، اما تاکید زیادی بر کنترل مصرف آن دارند. - مصرف چه میزان کافئین در دوران بارداری مجاز است؟
مطالعات و منابع علمی نشان می‌دهد که میزان ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین در طول روز برای زنان باردار مجاز است. - چه زمانی نباید قهوه مصرف کرد؟
بانوان باردار، زمانی که استرس و تپش قلب بالا می‌رود نباید قهوه مصرف کنند، همچنین ساعات اولیه روز و قبل از صبحانه، بهتر است که قهوه مصرف نشود. - آیا نوشیدن قهوه باعث سقط جنین می‌شود؟
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد کافئین (بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز) ممکن است با خطر سقط جنین یا زایمان زودرس همراه باشد.